TAŞIMACILIKTA YENİ SÜREÇ: Lojistik

Lojistik nedir?

Lojistik, mal ve hizmetlerin üretim aşamasından tüketiciye ulaşana kadar olan süreçteki planlama, organizasyon, uygulama ve kontrol faaliyetlerini içeren bir alandır. Herhangi bir pazarlama veya üretim organizasyonunun lojistik destek olmadan başarılması çok zordur. Lojistik, ürün, hizmet ve insan gibi kaynakların, ihtiyaç duyulan yerde ve istenen zamanda temin edilmesi için bir araç olarak tanımlanabilir. Lojistik, tedarik zinciri yönetimi içinde önemli bir rol oynar ve malzeme akışının etkin ve verimli bir şekilde yönetilmesini sağlar. Lojistik, nakliye, envanter, depolama, malzeme idaresi ve ambalajlama bilgilerinin birleştirilmesini kapsar.

Lojistik yönetimi, tedarik zinciri yönetimi ve tedarik zinciri mühendisliği'nin bir parçasıdır. Dünyanın en büyük lojistik organizasyonu olan Tedarik Zinciri Uzmanları Konseyi’nin (CSCMP), Lojistik; bir ürünün ilk üreticiden son tüketiciye kadar olan nakliye, depolama, gümrükleme, ambalajlama, dağıtım gibi tüm süreçlerini ifade eder. Lojistik siparişlerin karşılanmasında maliyet açısından verimliliği sağlayacak şekilde malzeme, ürün ve bitmiş envanterin tedarik, hareket ve depolanmasını, mevcut ve gelecekteki kârlılığın en üst düzeye çıkarılacak şekilde organizasyon ve pazarlama kanalları boyunca stratejik olarak yönetilmesi sürecidir. Genel anlamda, lojistiği Roy D. Shapiro'nun sözleri ile tanımlaya biliriz; “doğru malzemenin, doğru miktarda, doğru yere, doğru zamanda, doğru durumda, doğru fiyatla ulaşmasıdır”.

Lojistik ne iş yapar?

Lojistik, 1950’lerden sonra iş hayatına uyum sağlamıştır. İş dünyasında, lojistik tedarikçiden son kullanıcıya uzanan (tedarik zinciri) bir akış içinde; içe veya dışa ya da her ikisine odaklı olabilir. Lojistik yönetiminin ana fonksiyonları, satınalma, taşıma, depolama, envanter girişi, doğru bilgi akışının sağlanması ve bu aktivitelerin organize edilmesi ve planlanmasıdır. Lojistik yöneticileri, bir organizasyon içinde kaynakların koordinasyonunu sağlayarak bu fonksiyonların her birinden gelen bilgileri birleştirir. Lojistik; tedarik zinciri oluşturmak üzere bir araya gelmiş birbiriyle ilişkili faaliyetlerin, müşterilere yer ve zaman faydası yaratmak üzere uyumlu şekilde yürütülmesidir. Lojistiğin amacı, müşteri gereksinimlerinin zamanında ve uygun maliyetle karşılanabilmesinde lojistik süreçlerinin önemi büyüktür.

Lojistik süreçte ürünlerin gümrüklemesi, nakli, dağıtımı, depolaması ve ambalajlanmasını içeren bir bütünden oluşmaktadır. Amerika Birleşik Devletleri’nde ortaya çıkan bu sektör, sonrasında Amerikan şirketleri ile Avrupa’ya da yayılmıştır. Lojistik, oldukça geniş ve çok fazla çeşitliliği bulanan bir konudur. Günlük yaşantımızda kullandığımız bir çok ürünün, lojistik süreci bulunmaktadır. Lojistik özellikle günümüzde tüm sektörlerin birbiriyle çok fazla iletişim halinde olmasıyla birlikte herhangi bir ürünün lojistik sürecinde yaşanacak bir sorun ya da duraksama, günlük yaşantıyı duraksatacak kadar güçlü bir etkiye neden olmaktadır.

Lojistik genel olarak şu işlemleri yapar:

Tedarik Zinciri Planlaması

Üretimden başlayarak, malzeme ve ürünlerin tedarik edilmesi, dağıtılması ve stoklanması için stratejik planlama yapar. Tedarik zincirindeki tüm aşamaların koordinasyonunu sağlayarak gereksiz maliyetleri önler ve kaynakları optimize eder.

Taşımacılık Yönetimi

Mal ve ürünlerin nakliyesi, güvenliği ve takibi ile ilgilenir. Farklı taşıma yöntemlerinin (karayolu, demiryolu, denizyolu, havayolu) uygun bir şekilde seçilmesini ve yönetilmesini sağlar.

Depolama ve Stok Yönetimi

Mal ve ürünlerin depolanması, yönetimi ve stoklanması işlemlerini gerçekleştirir. Stok seviyelerinin belirlenmesi ve stoğun etkin bir şekilde kullanılması için çalışır.

Müşteri Hizmetleri

Müşteri ihtiyaçlarını karşılamak için teslimat süreçlerinin takibi ve koordinasyonu yapar. Müşteri memnuniyetini artırmak için teslimatların zamanında ve doğru bir şekilde gerçekleştirilmesine odaklanır.

Veri Analitiği

Lojistik süreçlerini izlemek, analiz etmek ve iyileştirmek için veri analitiği ve raporlama yöntemlerini kullanır.

Risk Yönetimi

Lojistik süreçlerinde ortaya çıkabilecek olası riskleri belirler ve bu riskleri azaltmak için tedbirler alır.

Sürdürülebilirlik

Lojistik süreçlerini çevresel ve sosyal açılardan sürdürülebilir hale getirme çalışmaları yapar.

Lojistik, birçok sektörde, özellikle ticaret, üretim, perakende, dağıtım ve taşımacılık gibi alanlarda önemli bir rol oynar. Doğru lojistik yönetimi, maliyetleri düşürerek verimliliği artırabilir ve müşteri memnuniyetini yükseltebilir.

Lojistiğin alanları, çeşit ve türleri, lojistik faaliyetleri nelerdir?

Lojistik bir kaç farklı alanda hizmetler sunar. Uluslarası lojistik, üçüncü taraf lojistik, entegre lojistik destek, nakliye, stok yönetimi, depolama, askeri lojistik, bilgi lojistiği, otonom lojistiği, sıralama, lojistik merkezi ve dağıtım merkezi hizmetleri, depo ve antrepo hizmetleri, sipariş düzenlenmesi, sipariş karşılama, paketleme, tıbbi lojistik, yeşil lojistik, malzeme ve ekipman, sipariş işlemi, tahmin, üretim planlama, satın alma, müşteri hizmeti, yer seçimi, gümrükleme alanlarında taşıma işlemlerini yapar ve müşteri ihtiyaçlarının karşılanmasına yönelir.

Lojistik Çeşitleri ve Türleri:

Üretim lojistiği
Tedarik Lojistiği
Dağıtım Lojistiği
Geri Dönüş Lojistiği (Tersine Lojistik)

Temel Lojistik Faaliyetleri nakliye, dış ticaret, stok yönetimi, depolama, sevkiyat planlama ve filo yönetimini kapsar. Kısaca lojistik faaliyyetlerini gözden geçirelim:

§ Nakliye
Ticaretin temel taşı olan nakliye bir yükün çıkış noktasından varış noktasına ulaştırılma süreci anlamına gelmektedir. İlk zamanlarında karayolu taşımacılığı olarak sunulan ulaştırma hizmetleri, transit ticaret ağlarının genişlediği ve geliştirildiği yaşantımızda yurtiçinin yanı sıra yurtdışı kargo gönderimlerinin de fazlalaşması ile deniz ve hava yoluyla da faaliyet göstermeye başlamıştır.

§ Dış Ticaret
Dış ticaret, ürün, hizmet ya da sermayenin uluslararası lojistik firmaları aracılığı ile ülke sınırlarından çıkartılmasıdır. Artan nüfus ve tüketim alışkanlıklarının değişmesiyle toplumlar için seri ve sürekli üretimi bir ihtiyaç haline gelmesine başlamıştır. Bu ihtiyaçla doğan dış ticaret faaliyetleri, üretim yapılabilmesi için gerek duyulan hammadde ya da ürünün başka yerlerde kurulan ticaret ilişkileri aracılığı ile karşılanması dış ticaret yoluyla sağlanmaktadır.

§ Stok Yönetimi
Stok yönetimi, şirketlerin arz ve talep dengesinin sağlanabilmesi için gerek duydukları planlama yöntemleri anlamına gelmektedir.

§ Depolama
Teslim alınan kargoların yeniden yola çıkıncaya kadar belli bir noktada korunması işlemine depolama denir.

§ Sevkiyat Planlama
Yük sahibinin arzularını eksiksiz yerine getirmek ve taşıma faaliyetlerini yük sahibi için mümkün olan en ekonomik koşulda sağlanmasının planlanması sürecidir.

§ Filo Yönetimi
Yurtiçi ya da Yurtdışı kargo gönderimlerinde kullanılacak araçların sayılarının belirlenmesi, gerekli bakımlarının ve kontrollerinin lojistik firması tarafından yaptırıldığı süreçlere denmektedir.

Lojistik, özellikle akademik düzeyde endüstriyel ve ticari meslekler için ilginç bir meslek alanı haline gelmiştir. Dünya Bankası'nın yaptığı güncel bir çalışma olan 2014 Lojistik Performans Endeksi, lojistik uzmanlarının ve tedarik zinciri yönetimi uzmanlarının eğitimini küresel ekonominin işleyişi bakımından en önemli görevlerden biri olarak görmektedir. Yönetim Bilimci Peter Drucker ise lojistiği, ‘ekonominin karanlık anakarası’ olarak tanımlayarak, ama en çok göz ardı edilen, geleceği en parlak iş alanlarından biridir şeklinde açıklamıştır.